2 Ayni Haklar : Kişiye bir eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet sağlayan bu nedenler herkese karşı ileri sürülebilen haklardır
Örn: Taşınmaz satış sözleşmesi tapu’da yapılır. Amaç maliki korumak Örn: Hukuki işlem için +18 olmak. Amaç zayıfı koruman. Örn: Ahlaka aykırı bir amaç için verilen şey geri alınamaz. Örn: Kadın veya erkek tek bir kişiyle evlenebilir. Amaç toplumu korumak.
Mal varlığı bakımından zararlar : Maddi zararlar. Kişi varlığı bakımından zararlar : Manevi zararlar. Geçersizlik yaptırımı : Hukuki işlemler sırasında ortaya çıkar. Bunların iptal edilebilirliği yoktur. Türleri vardır. Ceza Yaptırımı : Hukuka aykırı davranışlara… Müsadere Yaptırımı : Suçu işlerken kullanılan malzemelere el koyma. İdari işlerde iptal yaptırımı : Müdürün görevine dönmesi. Medeni Hukuk : Özel hukuk alanıdır. Kamu Hukuku : Kişiler ve devlet bir arada fakat devlet egemenlik yetkisince kişilerin üstünde (kamu kudreti) / Kamu hukukunda eşit olmayanlar arasında bir ilişki vardır. Özel Hukuk : Hak nedir? : Hak, hukuk düzeninin kişiye tanıdığı iradi menfaattir. Kamu Hakları : a. Konut dokunulmazlığı, b. Eğitim Hakkı, c. Toplu Sözleşme ve Grev, d. Dilekçe Hakkı, e. Seçim hakkı. Özel Haklar : Kaynağını özel hukukta bulur. 1. Şahıs varlığı hakları 2. Mal varlığı hakları : Parasal değeri olan para ile ölçülebilen haklardır. 2.1. Ayni Haklar : Kişiye bir eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet sağlayan bu nedenler herkese karşı ileri sürülebilen haklardır. 2.1.1. Mülkiyet Hakkı : Sahibine en geniş yetkiyi sağlayan ayni haktır. Örn:Malik mülkünün üzerinde kullanma, yararlanma ve tasarruf haklarına sahiptir. 2.1.1.1. Tek Başına Mülkiyet 2.1.1.2. Birlikte mülkiyet. a) Paylı Mülkiyet b) El birliği ile mülkiyet. iştirak 2.1.2. Sınırılı Ayni Hak :Sahibine eşya üzerinde sınırlı bir doğrudan hakimiyet sağlar. Mülkiyet hakkından doğan hakların bir kısmına sahip olur. 2.1.2.1. İrtifak hakları : 2.1.2.1.1. İntifa : Kullanma ve yararlanma (şahısla kaim) 2.1.2.1.2. Sükna : Oturma, kiraya veremez. (şahısla kaim) 2.1.2.1.3. Kaynak (Devredilebilir) 2.1.2.1.4. Üst (Devredilebilir) 2.1.2.1.5. Diğer irtifaklar : Geçit, Mecra, Manzara 2.1.2.2. Taşınmaz yükü : Borcun kendisiyle teminal altına alınması 2.1.2.3. Rehin hakkı : Sattırma, satış bedelinden alacağını alma hakkı. 2.2. Alacak Hakları Mülkiyet Hakkının Türleri : 1. Tek Başına Mülkiyet 2. Birlikte Mülkiyet a) Paylı Mülkiyet (kişiler mülkün tamamına) b) El birliği ile mülkiyet.(Miras gibi) 3. Klasik Mülkiyet 4. Kat Mülkiyeti Yapının bağımsız olarak kullanılmaya elverişli bölümlerindeki mülkiyet hakkıdır. Arazi üzerinde paylı mülkiyet payı vardır. 5. Kat irtifakı: Yapı yapma borcudur. Alacak hakkı : Alacaklının borçlusundan bir şey istemesini veya yapmasını isteme hakkıdır. Alacaklının hakkı isteme yetkisidir. Ariyet Hakkı : Kullanma hakkıdır. Karşılıksızdır. Ariyet Sözleşmesi : Karşılıksız kullanım verilmesi (ivaz) Malvarlığı Hakları : 1. Ayni Hak 2. Alacak Hakkı 3. Parasal Değeri olan Yenilik Doğuran Hak : Tek taraflı olarak bir hukuki işlemi kurar, değiştiriri ya da kaldırır. a) Bozucu Yenilik Doğuran Hak i) Fesh Hakkı (ileriye etkili) ii) Dönme Hakkı (geçmişe etkili) iii) Kurucu Y.D.H. (alım hakkı) Önalım Hakkı Şuf’a Hakkı : Mülkün 3. kişiye satılmasında öncelikli alım h. 4. Parasal Değeri Olan Fikri ve Sınai Haklar : Temelde fikri bir çalışmanın ya da sınai ürünlerin üzerinde malikin mutlak hak sahibi olması Alım Hakkı : istira hakkı -> Öncelikli alım hakkı (satılmadan önce) Geri Alım Hakkı : Vefa Hakkı Değiştirici Yenilik Doğuran Hak : Seçimlik borç gibi (tvyi veya müzik setini al) Şahıs Varlığı Hakkı
HUKUKİ İŞLEM : Hukuk düzeninin kendisine sonuç bağladığı olay hukuki olaydır. İnsan iradesine bağımlı veya bağımsız olabilir. İnsan iradesine dayanan hukuki olaylara geniş anlamda hukuki fiil denir. Bir kısmı haksız fiil veya sözleşme ihlali gibi hukuka uygun olmayan fiillerdir. Hukuka uygun fiilleri dar anlamda hukuki fiil olarak adlandırıyoruz.:
Hukuki İşlem Benzeri : Çok taraflı hukuki işlemler : (kararlar) Aynı yönde karar alma olayı. Yönetim, genel kurul ve disiplin kurulu kararları gibi. Maddi fiil (tağyir) : İşleme yoluyla meydana getirilen hammaddesinden daha değerli hale getirilen yeni ürünün maliki ürünü işleyendir.
Medeni K. başlangıç hükümleri (1-7): Medeni kanun kişiler arasındaki ilişkiyi düzenliyor. Büyük Önerme : Kanun, Küçük Önerme : Somut Olay, Sonuç : Karar Hısımlık Kan Hısımlığı Altsoy, Üstsoy, Yansoy İYİ NİYET :hakkın doğumuna engel olanın mazur görülebilir bilgisizliği veya yanlış bilgisidir. Zilyet : Eşya üzerindeki fiili hakimiyet. Asli ve Feri Zilyet : Kiralayan ve kiracıdır. Emin sıfatıyla zilyet : İyi niyetle 5 yıl zilyet malik eder.Taşınmaz yolsuz tescil için 10 yıl. 2 madde dürüstlük 3. madde iyi niyeti düzenler. Tapu kütüğü gibi aleni siciller biliniyor kabul edilir. Ehliyetsizlik söz konusu ise iyi niyet geçerli olmaz. Ehliyetsiz korunur. Sahte vekalette iyi niyet aranmaz. İyi niyetin korunduğu diğer haller : Temlik edilen borçtan borçlu kurtulur. Dürüstlük kuralı : herkes borcunu ifa ederken ve haklarını kullanırken dürüstlük kurallarına (toplum içinde güven ve ahlaka dayalı belirmiş kurallar bütünü) uymak zorundadır. Hile : Düzenin yasakladığı bir sonuca hukukun kabul ettiği diğer kurumları kullanarak ulaşmak Taksitli satış söz. Fesh edilirse taraflar aldıklarını iade eder. İspat : 6. Madde : Aksi hüküm yoksa taraflar hakkını dayandırdığı olguları ispat etmek zorunda. Haksız fiilde zarar gören ispat etmeli, Karinelerde karinenin aksini iddia eden ispatlamalı. Kesin Deliller : İkrar, senet, kesin hüküm, yemin Takdiri Deliller : Tanıki keşif, özel hüküm sebepleri, bilirkişi incelemesi Senet : Değeri 550 liranın üzerindeki alacağın ispatı için zorunlu. 7. Madde : Resmi sicilde senetler belgeledikleri olgulara kanıt oluşturur. KİŞİLER HUKUKU
Çocuk ana rahmine düştüğünde hak sujesi olur. Beyin ölümü gerçek kişiliği sona erdirir. Ölüm Karineleri : Ölümüne kesin gözüyle bakılan biri, olayda kaybolur ya da cesedi bulunamazsa kişinin kaydı en büyük mülki amirin emriyle düşülür. Gaipliğin Şartları : Ölüm tehlikesi ile kaybolan 1 yıl Uzun süre haber alınamayan 5 yıl Mallar 10 yıldır mahkeme tarafından yönetiliyorsa veya kişi 100 yaşını geçmişse malların hazineye devri için hazine başvurur. Başvurudan sonra mahkeme ilan eder. 6 ay bekleme süresinde veya sonrasında tekrar ilan eder. Gaiplikte ölüm kesin olmadığı için mirasçılar teminat gösterir. Ölüm tehlikesinde 5 yıl. Uzun süre haber alınamamada 15 yıl teminat kalır. Gaiplik evliliği düşürmez. Fesh için başvurulur. Kişinin Ehliyetleri :
Şartlar :
TAM Ehliyetsizler : Ayırt etme gücü yoktur. Hukuki işlem ehliyeti yok. İşlem yapamazlar. Evlilikleri hakim tarafından mutlak butlan kararı verilene kadar geçerlidir. Vasiyet gibi ölüme bağlı tasarruflarda butlan değil bir yıl içinde iptal edilebilirlik vardır. Sebepsiz zengin olabilirler. Yasal temsilciler bu işleme sonradan izin vererek (icazet) geçerli kılabilir. Yasak işlemler : Önemli Bağış, Vakıf Kurma, Kefil Olma Sınırlı Ehliyetsiz : Ayırt etme gücü yoksa kasıt ve kusur yüklenemez. Kişi kendini geçici olarak yoksun bırakırsa haksız fiil ehliyeti tamdır. İzin icazet yoksa işlem başından beri hükümsüzdür. İstisna : Küçük vekilin rızasıyla aileden ayrı yaşıyorsa kazancının tasarrufu ona aittir. Veli meslek edinmesi için çocuğa malından bir miktar verirse o malın tasarrufu çocuğa geçer. Karşılıksız kazandırmaları izinsiz kabul edebilirler. Kişiye sıkı sıkıya bağlı hakları tek başlarına kullanmalılar. Evlenme boşanma ad değiştirme babalık gibi. Temsil : Doğrudan Temsil : Temsil olunanın adına ve hesabına hareket eder. Tüm hak ve borçlar temsil olunanın üzerine doğar. : Dolaylı temsil : Kendi adına temsil olunanın hesabına hareket eder. Hak ve borç temsilciye doğar. Sonra devreder. Sınırlı Ehliyetliler : Kısıtlanması için yeterlilik bulunmamakla birlikte korunması bakımından fiil ehliyetinin sınırlanması uygun görülenlerdir. Yasal danışman atanır. Kişilik Hakkı : Şahıs varlığı haklarındandır. Mutlak ve sıkı sıkıya bağlı olunan bir haktır. Devredilemez. Haczedilemez. Kişiyi kişi yapan değerler Hayat ve vücut bütünlüğü, kişinin özel alanı ve gizlilik alanı, kişilik hakkıdır. Kişinin görünüm hakkı şeref ve haysiyet… Kişilik Hakkının Korunması : Önce kendine karşı korur. Kişi hak ve fiil ehliyetlerinden vazgeçemez. Hak ve özgürlüklerini hukuka ve ahlaka aykırı şekilde sınırlandıramaz.
Haber varsa gerçek olmalı, Araştırılmış olmalı. Amaç araç uygun olmalı. Meşru Müdafa : Vücut bütünlüğünü veya hayatını etkileyen tehdit varsa. Iztırar yani zaruret hali : Kişilik değerinin korunması için başkasının malına zarar verme (dog) Kişilik hakkının korunması için açılabilecek davalar :
Basın Kanunundan Doğan Haklar :
AD : Kişiyi diğerlerinden ayıran ifadedir. Adın haksız kullanımı veya çekişmeliyse dava açılır. Adın değiştirilmesi haklı sebeple olabilir. Kayın hısımlığında alt üst soyla evlenilemez. Yerleşim Yeri : Subjektif, yerleşme niyeti, objektif, fiilen oturma. Bağımlı yerleşim : Velayet altındaki çocuğun yerleşim yeri ana babanın yanı. Eğitim için bir yerde bulunma yerleşim için gerekçe değil. Tüzel Kişiler : Örgütlüdür, amaçları vardır.
Dernek kurulması için emniyete tüzük ibrazı yeter. (Kişi Topluluğu) Vakıf mahkeme kararıyla tescil edilir. (Mal topluluğu) Fiil ehliyeti vardır. Organlar işlemleri yapar. Organın haksız fiilinde tüzel kişilik sorumludur Aile Hukuku : Nişanlanma : Aile hukuku sözleşmesidir. Buna yönelik irade beyanı kişiye sıkı sıkıya bağlıdır. Ayırt etme gücü gerekir. Sınırlı Ehliyetsiz yasal temsilcisinin rızası ile ile. Onaysız nişanlanma geçerlidir ancak mali sonuçları doğmaz. Şartlı nişan olur. Mezuniyet vb. Nişanlısı öldürülen destekten yoksun kalma tazminatı ister. Şahitlikten kaçınabilirler. Nişanı atmak bozucu yenilik doğuran haktır.
Evlenme : Maddi ve şekli koşulların yerine getirilmesi şarttır. Evlenme ehliyeti 16 ve 17 yaşları. Ayırt etme gücü gerekir. -18 ise yasal temsilci rıza gösterir. Kesin Engeller : Üçüncü dereceye kadar hısımlık yansoy. Evlatlık. Kayın, akıl hast. Evli olma. Evliliğin Genel Hükümleri : - Birliği mutluluk ve huzuru elbirliği ile sağlama
Eşlerden birinin maliki olduğu taşınmaz aile konutuysa tasarruf gider. Sınırlı ayni hak olmaz. Evlilik birliğinin temsili para veya emekle ortaklık. Evlilik birliğinin korunması : Esaslı bir aile hukukunun ihlali gerekir. Uyuşmazlıkta hakim uyarı veya uzlaşmaya karar verebilir. Tedbir nafakası birlikte yaşama. Ortak yaşam nedeniyle - .Kişiliği (dırdır)
Evlilik içi tedbir nafakası istenebilir. Konuttan ve ev eşyasından yararlanma için hakim karar verir. Eş birlik giderlerine katılmıyorsa alacakları diğer eş tahsil edebilir. Bir yıl süresi vardır. Kanun belirli sebeplerle malların üzerindeki tasarrufu kısıtlayabilir.
Mal Rejimi : Evlenmenin eşlerin mal varlığı üzerindeki etkisini düzenler.
Her eş kendi eşyasına sahiptir. Evlilik ile başlar boşanma davası ile sona erer. Koca ve Kadın a) Edinilmiş mallar : Eşlerin emeğinin karşılığı, Sosyal güvenlik kurumu ödemeleri, işgücü kaybı nedeniyle ödenen tazminat, mallardan gelen gelir b) Kişisel mallar : Evlilikten öncekiler, evlilik esnasındaki karşılıksız kazandırmalar, miras yoluyla devirler, Manevi tazminat alacakları,
Mal rejiminin tasfiyesi : Her eşin katılma alacağı Diğer eşin artık değerinin yarısıdır. Kocanın artık değeri mal varlığından borçları çıkarılır. Misal 150-40=110 bulundu. Kadının artık değeri mal varlığından borçları çıkarılır. Misal 80-20=60 bulundu. Kocanın artık değer alacağı 110’un yarısıdır. Kadınınki ise 60’ın yarısı. Bu durumda 55-30=25 kadın erkekten artık değer alacağını alabilir. Mahkeme ya da sözleşme bu oranı değiştirebilir. Evliliğin sona ermesi : Evlilik ölümle sona erer. Yok Hükmünde olan evlilikler : Yetkili memur önünde irade beyan edilmemesi (imam) Hemcinsler arasında evlilik Cinsiyet değiştirme Memur önünde hazır bulunmama. Mutlak Butlan Sebepleri :
Davayı ilgili olan herkes açabilir.Savcı da. Ayırt etme gücü yerine gelen veya iyileşen dava açabilir. Nısbi Butlan : Sadece eşler dava açabilir. Dava açma süresi beş yıldır. Öğrendikten sonra 6 ay içinde açılmalı. Küçük veya kısıtlı olana davayı yasal temsilcisi açar. Gebelikte açılamaz
Boşanma (madde 6) : Hakim mutlak boşanma sebeplerinde direkt, nısbide araştırarak boşar.
Anlaşmalı boşanma : Borçlar kanunu : 1. En az bir yıl evlilik birliği, 2. Birlikte başvurma ya da tarafların kabulu, Hakimin bizzat dinlemesi. Ortak hayatı yeniden kuramama reddedilen davadan 3 yıl boyunca ortak hayatı kuramamaktır. Dava açıldığında hakim eş için tedbir çocuk için iştirak nafakası kararı verebilir. Hakim talep olmaksızın çocuk için iştirak nafakası bağlayabilir. Nafaka ve Tazminat davaları :
Eş yoksulluk nafakası isteyebilir. Süresiz olabilir. Evlenirse, ölürse, kötü hayatı varsa, başkasıyla birlikte yaşıyorsa biter. Evlilik dışı doğan çocuk hakim kararı ile, ana ile evlenerek ya da tanınarak nüfusa geçirilir. Evlilik içi doğan çocuk babalık karinesi ile kabul edilmiştir. Kanuna göre evlilik birliği içinde doğacak ya da boşanmadan sonraki 300 gün içinde. Soy bağının reddi davası evlilik birliği içinde ana rahmine düşmüşse koca baba olmadığını ıspatlar. DNA testi ile, orada bulunmadığının ıspatıyla, illiyet bağının yokluğuyla(kısırlık) Baba dava açamayacak durumdaysa üst soydan ana baba alt soyun alayı dava açabilir. Evlilik başlangıcından 180 gün sonra ya da boşanmadan sonraki 300 gün içinde doğan çocuk evlilik birliği içinde doğmuş sayılır. Soy bağını kuran nedenler : anayla evlilik, tanıma (nüfus memuru ya da hakim kararıyla) noterle vasiyetle. Tanıma kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Tanıyan küçükse yasal temsilcinin rızası gerekir. Tanımanın iptali davası açılabilir. Babalık davasını çocuk veya anne açabilir. İspat yükü kadındadır. Anne doğum giderlerini, önceki ve sonraki 6 haftalık giderleri, tahlil masraflarını ister. Evlat Edinme soy bağını kurar. Küçüklerde :
Erginlerin evlat edinilmesinde şartlar zorlaştırılmıştır.
Evlat edinilen mirasçı olur. Evlatlık küçükse kesin soyadı değişir. Adı da değiştirilebilir. Büyükse rızası ile olur. |
sosyal ağlarda paylaşma
